میزان مصرف مواد روانگردان و دخانیات در میان دانش‌آموزان ۱۳ تا ۱۴درصد است. این اظهارات در حالی عنوان می‌شود که همواره بر سر راه ارائه آمار درست و دقیق آسیب‌هایی که دانش‌آموزان گرفتار آن هستند، موانعی وجود داشته است. جدای از اینکه آمارگیری در این زمینه با روش‌های درست، دقیق و به‌روز انجام نمی‌شود، برخی مسئولان علاقه‌مند به کتمان واقعیت‌ها در مورد این قشر هستند. این در حالی است که به اذعان کارشناسان اساس انجام هر طرح درست و کارگشا داشتن آمار دقیق و مستندات مشخص است.
آرمان:
یک جامعه‌شناس مدعی شد که میزان مصرف مواد روانگردان و دخانیات در میان دانش‌آموزان ۱۳ تا ۱۴درصد است. این اظهارات در حالی عنوان می‌شود که همواره بر سر راه ارائه آمار درست و دقیق آسیب‌هایی که دانش‌آموزان گرفتار آن هستند، موانعی وجود داشته است. جدای از اینکه آمارگیری در این زمینه با روش‌های درست، دقیق و به‌روز انجام نمی‌شود، برخی مسئولان علاقه‌مند به کتمان واقعیت‌ها در مورد این قشر هستند. این در حالی است که به اذعان کارشناسان اساس انجام هر طرح درست و کارگشا داشتن آمار دقیق و مستندات مشخص است.
معضل اعتیاد در دانش‌آموزان، ازجمله آسیبهای اجتماعی است که همواره برای اعلام آمار دقیق آن با اختلاف‌نظر مواجه بوده‌ایم. عده‌ای معقتدند بیان آمار واقعی اعتیاد قبح مصرف موادمخدر را از بین می‌برد و عده‌ای دیگر نیز تاکید دارند که با پنهانکاری این معضل برطرف نمی‌شود. آبان سال گذشته، نادر منصورکیایی، مدیرکل دفتر پیشگیری از آسیبهای اجتماعی آموزشوپرورش عنوان کرد: ۱۳۶هزار نفر از دانش‌آموزان در معرض خطر ابتلا به مصرف موادمخدر هستند و از این میان سه‌هزار و ۶۰۰ نفر حداقل یک بار مصرف‌کننده موادمخدر بوده‌اند. گرچه این اظهارنظرات با واکنش‌های مختلفی مواجه شد، اما زنگ خطر اعتیاد دانش‌آموزان را به صدا درآورد؛ معضلی که اگر راهکار موثری برای آن ارائه نشود، دانش‌آموزان در معرض خطر را به بیراهه می‌‌کشاند. بنابراین سرپوش گذاشتن بر اعتیاد دانش‌آموزان نه‌تنها مساله را حل نمی‌کند، بلکه موجب پاک کردن صورت‌مساله نیز می‌شود. واقعیت آن است که شاهد هستیم برخی دانش‌آموزان با آسیبهای اجتماعی بسیاری دست‌وپنجه نرم می‌کنند و باید برای آن چاره‌ای اساسی اندیشید، در غیر این صورت استمرار آسیبهای اجتماعی در میان دانش‌آموزان با تبعات منفی روبه‌روست و آینده آنها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بر همین اساس برخی صاحبنظران عنوان می‌کنند باید آمار دقیقی از دانش‌آموزان معتاد ارائه شود، ولی همچنان این مساله در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و مشخص نیست دقیقا چه تعدادی از دانش‌آموزان درگیر این معضل هستند؛ معضلی که در صورت نبود مستندات و آمار و ارقام دقیق، نمی‌توان برای آن راهکار مناسبی در نظر گرفت.
آمار مصرف روانگردان بین دانش‌آموزان
«آموزشوپرورش هیچ راه‌حلی برای پیشگیری از مصرف مواد روانگردان و دخانیات توسط دانش‌آموزان ندارد و سالانه حدود 15درصد به آسیبهای اجتماعی ایران اضافه می‌شود.» این اظهارنظرات روز گذشته توسط یک جامعه‌شناس و عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی انجام شد. امیرمحمود حریرچی، درباره علت شیوع مصرف دخانیات و مواد روانگردان و رفتارهای پرخطر میان دانش‌آموزان دوره متوسطه افزود: مساله اصلی این است که آسیبهای اجتماعی در ایران در حال جوانانه‌تر و زنانه‌تر شدن است. براساس تحقیقاتی که مرکز پژوهش‌های مجلس هم انجام داده، بالای 15درصد از دانش‌آموزان تا قبل از 15سالگی و دوره متوسطه به‌نوعی رابطه جنسی را تجربه می‌کنند یا مواد روانگردان برای آنها به شکل‌های مختلف در دسترس قرار دارد و توسط برخی از آنها نیز استفاده می‌شود. این استاد دانشگاه درباره انتشار آمار درباره میزان اعتیاد و مصرف موادمخدر، روانگردان و دخانیات ادامه داد: نمی‌توان از نوجوانی به‌صورت مستقیم درباره مصرف سوال کرد، بنابراین آمارگیری و آسیب‌شناسی در این حیطه باید به‌صورت غیرمستقیم انجام شود. از طرفی نوجوانان گاهی اسم آن چیزی را که مصرف می‌کنند، مواد نمی‌گذارند و نمی‌توان از خود آنها آماری پرسید. آموزشوپرورش و دستگاه‌های مسئول هم این آمارها را منتشر نمی‌کنند، زیرا برای دستگاهشان بد است یا به اصطلاح افت دارد. به‌گزارش ایلنا، او اظهار کرد: معاونان آموزشوپرورش منکر مصرف دخانیات یا مواد روانگردان توسط دانش‌آموزان هستند و می‌گویند درصد کمی از دانش‌آموزان به این مسائل گرایش دارند، در صورتی‌که حدود 13 تا 14درصد دانش‌آموزان مواد و دخانیات مصرف می‌کنند و اگر آموزشوپرورش بخواهد این مساله را قبول و طرح کند درنهایت از دیگر نهادها توقع دارد به این موضوع رسیدگی کنند و راه‌حلی هم برای پیشگیری از این مسائل ندارند.
ضرورت اعلام دقیق آمار اعتیاد در دانش‌آموزان
یک کارشناس آموزشوپرورش درباره اعتیاد دانش‌آموزان در گفت‌و‌گو با «آرمان» می‌گوید: مسئولان آموزشوپرورش آمار درستی از اعتیاد دانش‌آموزان ارائه نمی‌دهند. البته این ماجرا به مسئولان بالاتر از آموزشوپرورش و نهادهای اجتماعی برمی‌گردد. محمدرضا نیک‌نژاد اظهار می‌کند: درواقع مسئولان دولتی فکر می‌کنند اگر مساله اعتیاد دانش‌آموزان مطرح شود باعث گسترش آن می‌شود، ولی این برخورد مانند این است که فردی در خانواده مریض باشد و او را به نزد پزشک نبرند که مبادا دیگران بفهمند. او ادامه می‌دهد: ما اکنون بیش از 13میلیون دانش‌آموز داریم. اگر از تعداد دانش‌آموزان دبستان صرف‌نظر کنیم، حدود هفت هشت‌میلیون نفر از دانش‌آموزان در دوره متوسطه اول و دوم مشغول به تحصیل هستند که در معرض آسیبهای اجتماعی ازجمله اعتیاد قرار دارند. او بیان می‌کند: اگر جمعیت کل کشور را در نظر بگیریم، براساس آمارها حدود دو‌میلیون و 800هزار نفر معتاد وجود دارد که یک‌دهم آن یعنی حدود 200 تا 300هزار نفر از دانش‌آموزان درگیر آن هستند. نیک‌نژاد اضافه می‌کند: اگر ما خانواده‌های در معرض آسیب اعتیاد را در نظر بگیریم، طبیعتا تعداد دانش‌آموزان درگیر اعتیاد چیزی نیست که بتوان آن را پنهان کرد. این کارشناس آموزشی می‌افزاید: آمارهایی که درباره اعتیاد دانش‌آموزان اعلام می‌شود، متفاوت است. نهادهای اجتماعی ارقام بیشتری را بیان می‌کنند، در حالی‌که مسئولان دولتی این آمار را کمتر جلوه می‌دهند. نیک‌نژاد توضیح می‌دهد: عدم اعلام آمار دقیق اعتیاد دانش‌آموزان مانند عدم اعلام یک بیماری است. تا زمانی که میزان بیماری، گستردگی و اثر آن در جامعه مشخص نباشد، نمی‌توان برای آن برنامه‌ریزی یا دارویی را تجویز کرد، حتی نمی‌توان با ارائه راهکاری سبب پیشگیری از آن شد. در مورد اعتیاد در دانش‌آموزان هم وضع به همین شکل است. او اضافه می‌کند: اگر آمار دقیق اعتیاد دانش‌آموزان بیان نشود، برنامه‌ریزان و رسانه‌ها نمی‌توانند تسلط کافی برای برنامه‌ریزی و هشدار آن داشته باشند. نیک‌نژاد تاکید می‌کند: تا وقتی با ارائه آمار دقیق مواجه نشویم، نمی‌توانیم گام‌هایی برای پیشگیری اعتیاد دانش‌آموزان برداریم. او یادآور می‌شود: این معضل وجود دارد. با 20سال سابقه فعالیت در آموزشوپرورش با دانش‌آموز معتاد برخورد داشته‌ام، ولی تنها راه برخورد با چنین معضلی این بوده که آن دانش‌آموز را اخراج کرده‌اند. این کارشناس آموزش اشاره می‌کند: به عبارت دیگر جلسه‌ای می‌گذارند و دانش‌آموز معتاد با اعمال نفوذ مدیر و معاون اخراج می‌شود. درواقع هیچ راهکاری برای برخورد با این معضل وجود ندارد. او ادامه می‌دهد: مشاور هم در مدرسه وجود ندارد، اگر هم باشد به‌صورت کلیشه‌ای وارد عمل شده و بدون تسلط و انگیزه لازم با دانش‌آموز معتاد برخورد می‌کند، چراکه عملا مشاوران مدارس در این حوزه نقشی ندارند و مشاوره آنها محدود به مسائل درسی است.
